‘Diner pensant’: een paar uur onverdeelde aandacht voor re-integratie
Na een jaar van online masterclasses was het eindelijk tijd voor het fysieke slotakkoord: de ‘diners pensants’. Tijdens deze regionale ontmoetingen op bestuurlijk niveau praten netwerkpartners over re-integratie van justitiabelen. Het doel? Samen uitvoering geven aan deze maatschappelijke opdracht en het Bestuurlijk akkoord re-integratie justitiabelen. Wij schuiven aan bij de PI Arnhem.
In totaal waren elf diners gepland. Op het moment van publicatie van dit artikel zijn de resterende fysieke diners geannuleerd vanwege coronamaatregelen.
“Een paar uur onverdeelde aandacht voor re-integratie van justitiabelen en de partners met wie je daarin optrekt. Dat is het mooie van deze avond,” vertelt Marieke die als staffunctionaris ketensamenwerking samen met Martha van het Opleidingsinstituut DJI het diner heeft georganiseerd. De sportzaal van de PI Arnhem was omgetoverd tot restaurant met grote tafels waar de 25 deelnemers op 1,5 meter afstand konden dineren. Een greep uit de aanwezigen: drie burgemeesters, bestuurders van de 3RO, het zorg- en veiligheidshuis, verslavingszorg, GGZ, een woningcorporatie en werkgeversservicepunt, een hoofdofficier van justitie en plv. HD DJI Michel Groothuizen.
Elkaar eerder vinden
“Niet iedereen kende elkaar en gelijk bij binnenkomst profiteerden de aanwezigen van nieuwe ontmoetingen. Vestigingsdirecteur van de PI Arnhem en gastheer Toon heeft de groep bijgepraat over wat er speelt in het gevangeniswezen: de wet straffen en beschermen, dat verlof niet vanzelfsprekend is en in het teken van re-integratie moet staan, feiten en cijfers ten aanzien van in- en uitstroom, de vaak korte detentieduur die vraagt om snelle actie en samenwerking en de problematiek van gedetineerden,” vat Marieke samen. “Die re-integratieproblematiek kreeg een gezicht toen twee gedetineerden vertelden waar zij tegenaan waren gelopen. Bijvoorbeeld huisvestingsproblematiek en niet terug kunnen naar een gemeente vanwege slachtofferbelangen. In hun ervaring acteren ketenpartners vaak allemaal op een ander moment. Dat kan dus beter op elkaar worden afgestemd. Men moet elkaar eigenlijk eerder vinden.”
‘Na dit diner weet je elkaar in de toekomst beter te vinden’
Een rustig moment met betrokken partijen
Burgemeester Van Eert van de gemeente Rheden is een van de deelnemers. Hij is onder de indruk van de brede samenstelling van de groep. “Op bestuurlijk niveau was het contact tussen mijn gemeente en het gevangeniswezen nog niet geregeld. Misschien doordat in de gemeente Rheden geen inrichting is gevestigd. Toch keren ook naar onze gemeente ex-justitabelen terug en we hebben te maken met bijzondere doelgroepen in woonvormen die voor overlast kunnen zorgen. Ik ben er dan ook groot voorstander van om met zo veel betrokken partijen op een rustig moment buiten de hectiek van een vergadering over zo’n belangrijk maatschappelijk onderwerp van gedachten te wisselen over de samenwerking. Diverse deelnemers heb ik voor het eerst ontmoet. Iedereen heeft een rol in de re-integratie en na dit diner weet je elkaar in de toekomst beter te vinden.”
‘Zorgcomponent en veiligheid veel meer integraal beschouwen om escalatie van de problematiek te voorkomen'
Zorg en veiligheid meer integraal beschouwen
“Heel belangrijk is ook dat we de zorgcomponent en veiligheid veel meer integraal beschouwen om escalatie van de problematiek te voorkomen. Ik had geen idee van de omvang van de in- en uitstroom in de PI Arnhem en van de overwegend korte detentieduur. Daar kunnen wij iets mee, zoals soms doorbetalen van een uitkering, zodat ook de huur kan worden doorbetaald en iemand na een korte detentie niet opeens op straat staat en daarmee een groter probleem heeft of wordt. Je moet goed op de hoogte zijn van de situatie, wat vraagt om goed en snel contact in de keten. Door het verhaal van de gedetineerden met een coach in de PI en een bij de reclassering zie je de noodzaak van samenwerking. Een harde grens tussen PI en gemeente werpt drempels op.” Daarnaast heeft het diner de burgemeester een beter beeld gegeven van het hele re-integratie-plaatje. “Mooi dat gedetineerden een vak kunnen leren in de fietsenwerkplaats van de PI Arnhem. En dat er uitstroomrelaties zijn met bedrijven in Arnhem.”
Sterk concept dat echt werkt
Gastheer en PI-directeur Toon Molleman ontmoet ketenpartners in veel gremia, maar de sfeer van het diner typeert hij als nieuw en uniek. “Door de fysieke ontmoeting, informeel maar mét een inhoudelijke agenda, kwamen concrete casuïstiek en voorbeelden op tafel. Ieders bijdrage werd voelbaar, de gezamenlijke verantwoordelijkheid kwam naar boven en deelnemers zagen oplossingen en mogelijkheden voor samenwerking. Daar kun je daarna in de praktijk op doorpakken. Dat maakt het diner pensant een sterk concept. Het werkt echt."
'De gezamenlijke verantwoordelijkheid kwam naar boven en deelnemers zagen oplossingen en mogelijkheden voor samenwerking … Dat maakt het diner pensant een sterk concept’
Haakjes en afspraken
Na zo’n inspirerende avond vol nieuwe ontmoetingen is de vraag welke vruchten zijn geplukt. Marieke: “De verschillende gangen zijn gebruikt om met elkaar in te zoomen op een aantal vragen. Wat kunnen we bereiken met een betere samenwerking? Hoe kunnen we beter samenwerken? Welke vervolgstappen zijn nodig? Welke haakjes zijn er? Wat spreken we af? Hoe gaan we dat verzilveren? Na elke gang zijn de highlights van de tafels opgehaald”, vertelt Marieke. “Daar kunnen we dus mee verder.”
De daad bij het woord
Burgemeester Van Eert heeft gelijk de daad bij het woord gevoegd en de gemeenteraad gevraagd re-integratie van justitiabelen te agenderen in het vierjarenplan van de gemeente. Ook is de PI genoteerd als nieuwe partner met wie op bestuurlijk niveau verbinding wordt gehouden.